BATIDAKİ İLK TÜRK DİLİ GRAMERİ ÇALIŞMALARINDAN BİRİ

Kategori: Kitap

Lot No: 36

Arthur Lıumley Davids, Kitab al-’alim al-nani’ fi tahsil sarf wa nahu turki. Grammaire Turke: précédée d’un Discours Préliminaire sur la Langue et la Littérature des Nations Orientales; avec un Vocabulaire volumineux, des dialogues, un recueil d’extraits en prose et en vers, et enrichie de plusieurs planches Sarah Davids, mère de l’auteur. Londres, Wm. H. Allen, 1836. XVI-LXXX-216 s, 27 x 22 cm, yeni yapılmış bez cildinde. İngiliz oryantalist ve dilbilimci Arthur Lumley Davids (1811 – 1932) kendini Türkçe, İbranice, Arapça ve Farsçanın yanı sıra, Yunanca, Latince, Fransızca, İtalyanca ve Almancaya da ilgi göstermiş olsa da daha çok Türk dili üzerinde yoğunlaşmıştır. İlk baskısı 1832 yılında İngilizce olarak yapılan ve Sultan II: Mahmud’a ithaf edilen bu kitap dört bölümden oluşmaktadır: Giriş, Türk Dili Grameri, Söz Varlığı, Diyaloglar ve Ekler. Giriş bölümünde Türk tarihi ile ilgili önemli, ancak doğruluğu tartışılır bilgiler sunulmuştur. Davids bu bölümün sonunda, eserinin ‘diplomatların ülkesine karşı sorumluluğunu yerine getirmede, gezginlerin merakını gidermede ya da tüccarlara yardımcı olacağını’ belirtir, bu da bu eserin bir Türkoloji çalışması olmasının yanı sıra yabancılara Türkçe öğretimi amacını da güttüğünü göstermektedir. Baştaki yaklaşık yüz sayfalık gramer bölümünden sonra, elli sayfalık diyaloglar ve söz varlığı bölümleri yer almaktadır. Eserde sonundaki ekler bölümünde Bahtiyarname, Kutadgubilig, Tezkire-i Evliya, Babürname gibi metinlerden örneklere yer verilmiştir. Kitapta Arap ve Latin alfabesinin dışında bazı Çince karakterler de kullanılmıştır. Genç yaşta ölen Davids’in bu önemli eseri, ölümünden sonra annesi tarafından Fransızcaya çevrilerek yayınlanmıştır. Müzayedeye sunduğumuz, bu basımdır.

Muhammen Bedel