ÇAĞDAŞ TÜRK MİZAHININ ÖNCÜSÜ: KALEM DERGİSİ - 104 SAYI

Kategori: Kitap

Lot No: 19

Kalem: Perşembe günleri neşr olunur edebi mizah gazetesi, mesulleri: Salah; C[elal] Esad; müdür ve ser muharriri: Salah Cimcoz; sayı 1 – (3 Eylül 1908 - Sayı 104 (15 Kasım 1910), 30 x 22,5 cm, sırtları yenilenmiş orijinal resimli bez kapakları içinde. Kalem, Türkçe-Fransızca olarak İstanbul’da 3 Eylül 1908-29 Haziran 1911 tarihleri arasında toplam 130 sayı yayınlanmış bir mizah dergisidir. Çağdaş Türk mizahı ve karikatürünün öncüsü olarak sayılan dergi. II. Meşrutiyet’ten sonra Salah Cimcoz ve Celal Esat Arseven tarafından yayımlanmaya başladı. Dergide yazılar Fransızca ve Türkçe çevirileriyle yayımlanıyordu. Dergide pek çok Türk ve yabancı yazar, karikatürist yer aldı. Kalem yalnızca içeriğiyle değil aynı zamanda kâğıt ve baskısıyla da oldukça kaliteli bir yayın organı oldu. Ancak tüm bunlara rağmen döneminin önemli bir mizah dergisi olarak II. Abdülhamid ve sonrasında İttihat ve Terakki yönetimini de eleştirmekten geri kalmıyordu. Bu yüzden de sık sık iktidardan baskı gördü ve bunlar sonucunda 130. sayısını çıkardıktan sonra kapandı. Dergide pek çok önemli yazar ve çizer çalıştı. Bunlarda biri de Türk karikatürünün öncüsü sayılan Cemil Cem’di. Öyle ki buradaki karikatürleriyle tanındı ve daha sonra Kalem’de yayımlanan yazılarını bir kitapta toplayarak Türk karikatürünün ilk albümünü hazırlamış oldu. Dergide çalışan başka önemli yazarlar ve çizerler şunlardı: Sedat Nuri İleri, Refik Halit Karay, İzzet Melih Devrim, Hüseyin Rahmi Gürpınar, Mithat Cemal Kuntay, İzzet Ziya, Ahmed Rasim gibi Türk ve L. Andres, İon, A. Rigopulos, Scarselli, Pahatrekas, Plaicek d’Ostoya gibi yabancılardı.

Muhammen Bedel