P. Aurelio Palmieri O.S.A., Aperçu Historique sur l’Association Commerciale Artigiana di Pieta a Constantinople 1837-1902, Constantinople, 1904. 124, [2] s, metin dışında 5 levha, 23.5 x 16.5 cm, kağıt kapağında. 1837-1902 arasındaki dönemi kapsayan bu nadir kitabın İtalyanca baskısına (Napoli, 1902) önceki müzayedemizde yer verilmişti. Bu müzayedede aynı kitabın ilk baskıdan 2 yıl sonra basılan Fransızca baskısı sunulmaktadır.
Francesco Ferruccio Macola, Nella Città dei Sultani. Sul "Duilio". impressioni, Edoardo Perino, Roma, 1884. 95 s, 16 x 11 cm, kağıt kapağında. Duilio isimli savaş gemisi ile İstanbul’a gelen yazar seyahatnamesinde baştan sona İstanbul’u anlatmaktadır.
Mary A[delaide]. Walker, Old Tracks and New Landmarks: Wayside Sketches in Crete, Macedonia, Mitylene, etc, Richard Bentley, London, 1897. xv, 365 s, metin dışında 25 levha, 23 x 15 cm, bez cildinde. Bu seyahatname yazarın 1857, 1866, 1872, 1886 ve 1896 yıllarına ait seyahat notlarına yer verir. İstanbul (Haydarpaşa, Kadıköy, Kızıltoprak, Moda, Merdivenköy, Fenerbahçe, Bostancı, Tuzla) Marmara Bölgesi (Gebze, Eskihisar, Hereke, İzmit Körfezi, İzmit, Sapanca, Mudanya, Bursa) ile Eskişehir ve Ankara’da gerçekleşen seyahatler kitapta önemli yer tutar. Kitabın Türkiye"ye ayrılan sayfaları Haïdar Pasha in 1857, On the Road to ismidt, 1880, ismidt, From ismidt to Angora, The Plains of Angora, Angora, History of Ancyra, Summer Days in Chalcedon, 1865, Under the Oaks of Merdivenkeuy, Broussa in 1866, The Kebab Shop, Broussa in 1886 ve Broussa in 1896 başlıklarının altında toplanmaktadır.
W[illiam]. M[itchell]. Ramsay, impressions of Turkey During Twelve Years’ Wanderings, G. P. Putnam’s Sons, New York, 1897. xvi, 296, [2] s, 21 x 14 cm, bez cildinde. Sir William Mitchell Ramsay (1851-1939) Hristiyanlığın ilk dönemlerine dair araştırmalar yapan ünlü İskoç arkeoloğudur. 1880’den sonra Anadolu’da kapsamlı gezilerde elde ettiği bilgiler Aziz Pavlus’un Anadolu’da yaptığı geziler ve erken dönem Roma Hristiyanlığı tarihi konularında uzmanlaşmasını ve otorite olarak tanınmasını sağlamıştır. Ramsay, müzayedeye sunduğumuz kitabında Türk köylüsünü, Türkmenleri, Yürükleri, Avşarları, Çerkesleri, Ermenileri, Rumları ve Kürtleri tanıtmaya çalışmakta, yönetim ve görevlileri, Gregoryen ve Protestan Ermenileri, Amerikan misyonerlerini ve Rumların durumunu anlatmaktadır. Çok karışık bir dönemin çok iyi bilinmeyen yönlerini açıklayan kaynak bir kitaptır. Blackmer 1383
A[dalbert]. Merx, Türkische Sprichwörter ins Deutsche übersetzt, Armenische Druckerei auf der St. Lazarus insel, Venedig, 1909 (3. baskı). 76, [2] s, 16.5 x 10.5 cm, kağıt kapağında. Alman oryantalist Adalbert Merx (1838-1909) ilk baskısı 1893 tarihli olan bu çalışmada 355 adet Türkçe atasözünün Almanca karşılığını vermektedir.
Hervé Alphand, Le Partage de la Dette Ottomane et son Règlement, Les Éditions internationales, Paris, 1928. vii, 207 s, 25 x 16.5 cm, lüks deri cildinde. Osmanlı borçlarının imparatorluğun dağılan topraklarında kurulan yeni ülkeler arasında taksim edilmesi üzerine yazılmış nadir bir kitaptır. Hervé Alphand (1907-1994) Fransız ekonomist ve diplomattır. 1934 yılında hükümete finansal konularda danışmanlık yapmak üzere Ankara’ya geldi. Ankara’da yürüttüğü çalışmaların sonuçları “Maliye Teşkilatı ve Bu Teşkilatın Vazifeleri Hakkında Türkiye Cumhuriyeti Maliye Bakanlığı’na Rapor (Ankara, 1935)” başlıklı kitapta toplanmıştır.
[François-Alphonse] Belin, Essais sur l"Histoire Économique de la Turquie d"après les Écrivains Originaux, imprimerie impériale, Paris, 1865. 314 s, 22 x 14 cm, kağıt kapağında. François-Alphonse Belin (1817-1877) Batılı ve Osmanlı kaynaklarına dayanarak Osmanlı iktisadi tarihini etüd etmektedir. Kitap çok sayıda tablo ile zenginleştirilmiştir.
David Fraser, The Short Cut to india. The Record of a Journey Along the Route of the Baghdad Railway, William Blackwood and Sons, Edinburgh and London, 1909. xii, 381 s, 90 fotoğraf, plan ve çizim, kitap sonunda 1 katlanır harita, ex-library, 21 x 14 cm, bez cildinde. Proje aşamasındaki Bağdat demiryolu güzergahındaki toprakları incelemek amacıyla İstanbul ile Basra Körfezi arasında yapılan bir seyahatin notları. Eser, “The Times of india” gazetesinde yayınlanmış “The Diary of a Traveller” başlıklı günceden yararlanılarak yazılmıştır. Kitapta, Anadolu’daki demiryolu hatları ve istasyonları hakkında geniş bilgiler ve başka hiçbir kaynakta yer almamış pek çok fotoğraf bulunmaktadır.
Alexandre ilitch, Le Chemin de Fer de Bagdad au Point de vue Politique, Économique et Financier ou l"Expansion de l"Allemagne en Orient, Misch & Thron, Bruxelles, Leipzig, Marcel Rivière, Paris, 1913. 239 s, 1 katlanır harita, 26 x 17 cm, lüks deri cildinde. 4 bölümden oluşan kitabın ilk bölümünde Bağdat Demiryolu güzergahı tarihsel, 2. bölümde siyasal, 3. bölümde ekonomik, 4. bölümünde de finansal olarak incelenmektedir. Kitapta 6 sayfadan oluşan zengin bir kaynakçaya yer verilmiştir. Bu kitap ülkemizdeki müzayedelerde ilk defa görülen son derece nadir bir eserdir.
Orhan Conker, Les Chemins de Fer en Turquie et la Politique Ferroviaire Turque, Librairie du Recueil Sirey, Paris, 1935. 192 s., metin içinde birçok harita, 25 x 16.5 cm, kağıt kapağında. 2 ana bölümden oluşan kitabın ilk bölümü 1923’e kadarki Osmanlı dönemini kapsamaktadır. Kitabın sonuna Osmanlı demiryollarının kuruluş ve gelişimine ilişkin pek çok nadir kitabın künyesinin verildiği bir bibliyografya eklenmiştir.
'a.Jean des Cars ve Jean-Paul Caracalla, The Orient-Express: A Century of Railway Adventures, English Translation: George Behrend, Bloomsbury Books, London, 1988. 158 s, baştan sona siyah-beyaz ve renkli fotoğraflar, haritalar, çizimler, illustrasyonlar, 34 x 25 cm, bez cildinde. Albüm boyutlarında basılan bu kitapta Orient-Express’in yüz yıllık tarihine ışık tutulmaktadır.
'a.Werner Sölch, Orient-Express Glanzzeit und Niedergang eines Luxuszuges, Alba Buchverlag, Düsseldorf, 1974. 192 s, metin içinde birçok fotoğraf, 20.5 x 22.5 cm, karton cildinde. İlk seferine 12 Ağustos 1888 tarihinde Viyana ile İstanbul arasında başlamış olan Orient Express üzerine yazılmış, resimlerle zenginleştirilmiş bir çalışmadır.
Abdallah al-Husainy, A Twice-born Turk: Reminiscences of the Turkish Revolution, etc, J. L. Oliver, Nile House, Turnbridge Wells, [Cairo], tarihsiz [c 1919]. 148 s, 19.5 x 13.5 cm, sırtı bez kapakları karton cildinde. İslam inancındayken Hristiyanlığı benimseyen Mısırlı Arap yazarın ii. Meşrutiyet dönemine ait orijinali Arapça olarak basılan hatıralarının kısaltılmış İngilizce baskısıdır. Çevirmenin adı belirtilmemiştir. Kitap “Printed in Egypt for circulation abroad” ibaresiyle Mısır’da basılmış, takdim yazısı Samuel Marinus Zwemer tarafından yazılmıştır. İlk defa görülen bu nadir kitabın Library of Congress’de kaydı yoktur.
E[dward]. F[rederick]. Knight, Turkey. The Awakening of Turkey. The Turkish Revolution of 1908. J. B. Millet Company, Boston and Tokyo, 1910. x, 324 s, metin dışında 6 levha, 750 adetlik sınırlı baskının 55 №’lu nüshası, 24 x 16.5 cm, bez cildinde. E. F. Knight (1852-1925) Londra’nın ileri gelen gazetelerinden birinin özel muhabiriydi. 1895’ten itibaren Güney Amerika, Afrika ve Asya’daki tüm savaşları takip etmiş, 1908’de de Meşrutiyet’i ayrıntılı olarak araştırmak üzere Türkiye’ye gönderilmiştir. ii. Meşrutiyet’i Türkiye’nin “uyanmaya” başlaması olarak kabul eden yazar, bu tarihi olayın nedenleri, hazırlanışı ve kişileri üzerinde durmakta, dönüşümün ulusal ve uluslararası koşullarını tartışmaktadır. Eser, özellikle İstibdad idaresine karşı Jön-Türk örgütlenişinin ve yeni rejimin oluşturulması hakkında Jön Türk hareketinin liderlerinin tartışmalarını ele alarak, o günlerin politik gündeminin perde arkasını aralamaktadır.
'John Grand-Carteret, Une Turquie Nouvelle Pour les Turcs, la Turquie en images, Paris, Edition Photographique, tarihsiz [1909?]. [4], xiv, xiii, 182, [2] s, metin içinde 230 karikatür, 21 x 14 cm, kağıt kapağında. Karikatürlerle ii. Abdülhamid ve dönemi. Türkiye’nin büyük iç ve dış kargaşalar, siyasal çalkantılar yaşadığı ii. Abdülhamid döneminde hazırlanmış bir karikatür albümüdür. Fransız gazeteci John Grand-Carteret, kitabı iki bölümden oluşturmuştur: ii. Meşrutiyet’ten önceki eski Türkiye ve 1908’den sonraki yeni Türkiye. ii. Abdülhamid ve Jön Türkler’e iki açık mektupla başlayan kitap, 1859-1908 yılları arasında Fransız, Yunan, Hollanda, Avusturya, Alman, Çekoslovak, İsviçre, Rus, İngiliz, İtalyan, Macar, Polonya ve Amerikan basınında çıkan ii. Abdülhamid ve Osmanlı İmparatorluğu’nun iç ve dış siyasal olayları ile ilgili karikatürleri içermektedir.
Thomas Laurie, Dr. Grant and the Mountain Nestorians, Boston, Gould and Lincoln, 1853. xii, [13-] 418, 6 s, 13 gravür, 1 katlanır harita, yazarından ithaflı ve imzalı, 20 x 12 cm, bez cildinde. Thomas Laurie (1821-1897) kitabında Dr. Grant’ın Nasturiler arasındaki misyonerlik çalışmalarını anlatır. Kitap misyonerlik çalışmaları hakkındaki bilgilerin yanı sıra bölgedeki Türkler, Kürtler ve Nasturiler arasındaki siyasi faaliyetlerden de bahseder. Blackmer 960, Atabey 516
Sieur de la Croix, L’Etat présent des nations et églises Grecque, Armenienne et Maronite en Turquie. Paris, Pierre Hérissant, M.DC.CXV [1715]. [24], 266, [16] s, renkli başlık sayfası, 17 x 12 cm, dönemin cildinde. Osmanlı devletindeki Rum, Ermeni ve Maruni kiliselerini, buradaki adetleri, ritüelleri, seremonileri, kiliselerin benzerliklerini ve ayrılıklarını ortaya koyan eser Atabey’de yanlışlıkla Petis de la Croix’ya atfedilmişse de yazarı Sieur de la Croix’dır. Kitapta baskı tarihi romen rakamlarıyla 1715 olarak verilmiştir ancak kitap 5 Ocak 1695’te basılmıştır. İlk sayfada romen rakamlarında bir baskı hatası yapıldığı uzmanlarca ileri sürülmektedir. Sondaki CX yer değiştirdiğinde, doğru tarih olan 1695’e ulaşılmaktadır. Gerek bu açıdan, gerek içeriği bakımından, gerek nadir oluşuyla dikkate değer bir kitaptır. Blackmer 1297. Atabey 947’de aynı yıl aynı yayınevince yapılan başka bir edisyon vardır.
[Thomas-Charles Fleuriau d’Armenoville] Estat des Missions de Grèce présenté à nosseigneurs les archevesques, eveques et deputez du clergé de France, en l’année 1695. Paris, Antoine Lambin et Simon Besnard, M.DC.XCV [1695]. 299, [5] s, kitabın künye sayfasının üst kısmında küçük bir aşınma vardır, 17 x 11 cm, döneminin yorgun cildinde. Osmanlı Devletindeki ilk Cizvit misyonerlik faaliyetleriyle ilgili çok nadir bir kitaptır. İstanbul, İzmir ve Oniki Adalar’daki misyonerlik faaliyetlerinin başlangıcı ve serüveni bu etkinliklere katılan yazarın kaleminden anlatılmaktadır. Bu seriden çıkan ilk kitaptır. Bundan sonra dünyanın dört bir tarafındaki misyonerlik etkinliklerini rapor eden kitaplar sırayla yayınlanacaktır. Bu eserin devamı olan raporlar ileri tarihlerde Nouveaux Mémoires des missions de la Campagnie de Jésus dans le Levant adıyla çıkacaktır. Blackmer 609.
Jean Babtiste Tavernier, Nouvelle relation de l’intérieur du Serrail du Grand Seigneur contenant plusieurs singularitez qui jusqu’icy n’ont point été mises en lumière. Paris, Pierre Ribou M.DCC.Xiii [1713]. 244, [4] s, renkli başlık sayfası, 19 x 12 cm, dönemin cildinde. Ünlü gezginin bu kitabı Topkapı Sarayı’nı ve Enderun’u anlatır ve ilk defa 1675’te basılmıştır. Saray ve saray adetlerinin ayrıntılı olarak anlatıldığı ilk kitaptır. Tavernier, Ali Ufki Efendi’den dinledikleriyle kitabının malzemesini oluşturmuştur. Seyahatnamesi ise daha sonra basılacaktır. Buna rağmen elimizdeki nüsha Tavernier seyahatnamesinin 1713 yılında yapılan altı ciltlik baskısının son cildi olarak yayınlanmıştır. Mezata sunduğumuz nüshanın başında bir aidiyet mührü bulunmaktadır ve “altıncı cilt” yazısı önceki kullananlardan biri tarafından silinmiştir. Gerçekte ise kitabın seyahatnameyle ilgisi yoktur ve Tavernier’nin ilk özgün eseridir.
Charles de Peyssonnel, Traité sur le commerce de la Mer Noire, Paris, Cuchet, M.DCC.LXXXVii [1787]. 2 cilt: c.1 - iv, 240 s, c.2 – 377, [3] s, 20 x13 cm, haritası eksiktir, 2. cildin kimi sayfalarının kenarlarında oksitlenme vardır, döneminin tümüyle deri, sırtı işlemeli, yorgun ciltlerinde, ciltlerin sırtları birbirinden biraz farklıdır. Fransa’nın İzmir, Kırım ve Girit başkonsolosluğunu yapan Peyssonnel bu çok nadir ve önemli eserinin ilk cildinde Kırım’da ve Çerkesya dediği bölgede ithalat ve ihracat ürünlerini teker teker inceliyor, Kırım’da satılan Rus mallarına ve özelliklerine de değiniyor, gümrük tarifeleri hakkında bilgi veriyor. İkinci ciltte Abhazya ve Türk ve İran Gürcistan’larındaki ticarete değiniyor. İstanbul, Rize, Trabzon, Sinop, Bartın, İnebolu, Karaağaç, Bulgaristan, Eflak ve Boğdan sahillerinde yapılan ithalat ve ihracat ürünlerinin neler olduğunu anlatıyor.
[Byzantios Konstantinos]. Constantiniade ou description de Constantinople ancienne et moderne, composee par un philologue et archéologue, traduit du grec par M.R., Constantinople, Antoine Coromila et P. Paspalli, 1846. 218, [2] s, 1 levha, 22x14 cm, sırtı biraz yıpranmış cildinde. Patrik Konstantinos tarafından yazılmış, İstanbul’un eski ve yeni tarihi. İlk defa Venedik’te 1824 yılında Rumca olarak yayınlanmıştır. İstanbulname olarak dilimize çevirebileceğimiz kitapta şehrin Bizans ve Osmanlı dönemindeki yapıları incelenmektedir. Az sayıda basılan eser, 1861 yılında tekrar yayınlanmıştır. İstanbul ile ilgili İstanbul’da Fransızca olarak basılmış kitapların belki de ilkidir. Blackmer nüshasında levhalar eksiktir, Atabey kataloğundaki kopyada olduğu gibi bunda da levhalar bulunmamaktadır. Atabey 641, Blackmer 921.
Adolphus Slade, Turkey, Greece, Malta, London, Saunders and Otley, 1837. 2 cilt: c.1 - xvi, 504 s, c.2 - viii, 538 s, [2] s, 23 x 14 cm, yeni yapılmış, sırtı deri ay yıldız denli kırmızı bez ciltlerinde. Müşavir Paşa olarak da bilinen ve 1834 – 1836 yılları arasında İngiliz Donanmasında görev yapan Adolphus Slade bu eserinde Tanzimat öncesinde Türkiye, Yunanistan ve Malta’da yaptığı gezilere, siyasal ve toplumsal değerlendirmelere ve karşılaştırmalara yer vermiştir. Kitap çok fazla Osmanlı yanlısı bulunmuştur. Slade’in en az rastlanan eseridir. Atabey 1144, Blackmer 1550, Weber i 264.
T[homas] X[avier] Bianchi, Khaththy Humaioun ou Charte imperiale Ottomane du 18 Fevrier 1856 en Français et en Turc. Paris, 1856. xiv, 25, [1] s, 15 x 24 cm, yeni yapılmış ebru kapaklı bez cildinde. islahat Fermanı, Sadrazam Mehmed Ali Paşa tarafından büyük Avrupa devletlerinin istekleri doğrultusunda hazırlanarak yürürlüğe girmişti. irk, dil, din ayrımı yapmaksızın bir Osmanlı milleti oluşturmayı amaçlamaktaydı. Osmanlı tebaasındaki gayrimüslimlere verilen haklar bu fermanda özellikle dikkat çekiyordu. Temporal ve dini güçlerin ayrımı bu fermanla ilk defa duyurulmaktaydı. 18 Şubat 1856’da ilan edilen ferman aynı yıl içinde Paris’te Türkiyatçı Bianchi tarafından üç sütun üzerine Arap harfleriyle Türkçe, Latin harfleriyle Türkçe ve Fransızca çevirisiyle yayınlandı. Bu bakımdan son derece kıymetli bir belge ve tipografik açıdan da özellikli bir kitap olarak dikkat çekmektedir. Blackmer 138, Atabey 106. Çok nadir.
W.J. Childs, Across Asia Minor on Foot, London, William Blackwood & Sons, 1917. xvi, 459 s, 40 levha (58 resim), 23 x 14 cm, yayıncısının üzerinde Türkiye haritası bulunan özgün bez cildinde. Birinci Dünya Savaşı öncesinde Karadeniz’den Akdeniz’e doğru Anadolu’da yaya olarak beş ayda yapılan yaklaşık iki bin kilometrelik bir seyahatin öyküsü. Savaş öncesinde Samsun, Havza, Merzifon, Amasya, Yeni Pazar, Tokat, Sivas, Karagöl, Talas, Kayseri, İncesu, Göreme, Ulukışla, Konya, Tarsus, Adana, Maraş, Halep. Anadolu’da Türk köyleri, kasabaları, hanlar, kervansaraylar arasından geçilerek yapılan gezide çok ilginç izlenimler dikkat çekmektedir. Bu güzergahta yapılan yolculuk çok az seyahatnamede karşımıza çıkmaktadır. Büyük savaş öncesi Anadolu’nun halini gözler önüne seren nadir bir gezi kitabıdır.
Harold Armstrong, The Mosque of The Roses, London, The Bodley Head, 1927. [8], 335, [5] s, 20 x12 cm, yayıncısının şık, şömizli, bez cildinde. Bozkurt’un yazarı Harold Armstrong’un yazdığı ilk romandır. Yazar kitabını, “iyi yürekli Türk kadınlarına” ithaf etmiştir. İstanbul’da geçen bir aşk öyküsünün anlatıldığı eser nadir olup dünyada sadece altı kütüphanede bulunmaktadır. Şömizli bir nüshasını bulmak oldukça zordur.