C. F. Volney, Voyage en Egypte et en Syrie pendant les années 1783, 1784 et 1785 suivi de Considérations sur la guerre des Russes et des Turks, publiés en 1788 et 1789. Paris, Parmantier, 1825. 2 cilt: c.1 – 436 s, 2 levha, 1 harita, c.2 - 447 s, 2 gravür, 1 harita, 22 x12,5 cm, yeni yapılmış, sırtları meşin bez ciltlerinde. Volney’in bu ünlü seyahatnamesinde Osmanlı dönemindeki Mısır ve Suriye’nin idaresi acımasızca eleştirilir ve Türkler çokça suçlanır. “Eserleri” serisinden çıkan bu edisyonda ek olarak yazarın 1788’de basılan Türk-Rus savaşıyla ilgili çok nadir kitabı da yer almaktadır.
Pierre Paul Thedenat-Duvent, L"Égypte sous Méhémed-Ali, ou Aperçu rapide de l"administration civile et militaire de ce Pacha, publie par F.J. Joly, Paris, Pillet Aine, 1822. xii, 230, [2] s., Mehmed Ali Paşa’nın bir portresi, 20 x13 cm, orijinal karton kapak korunarak yapılmış, sırtı bez, ebru kapaklı yeni cildinde. Bu ilginç kitapta Fransa’nın İskenderiye konsolosu Pierre Paul Thedenat-Duvent, Mehmed Ali Paşa tarafından Mısır’a getirilen siyasi, ekonomik, askeri, idari yeniliklerden övgüyle söz ediyor. Kitapta Mehmed Ali Paşa’nın Vehhabileri yenmesi üzerine konsolosun Paşa için yazdığı ve onun huzurunda okunan kaside de yer alıyor. Bir tercüman bunu Türkçe’ye çevirerek Ali Paşa’ya okumuştur. Sadece bir kere basılan önemli bir eser.
William Holt Yates, The Modern History and Condition of Egypt, its climate, diseases and capabilities; exhibited in a personal narrative of travels in that country: with an account of the proceedings of Mohammed Ali Pascha, London, Smith, Elder & Co.,1843. 2 cilt: c.1 – lxxxviii, 512, 24 s, c.2 – viii, 644 s, 15 levha, 23 x 13 cm, orijinal sırtı korunarak yapılmış yeni bez cildinde. Fizikçi Yates’in bu nadir Mısır seyahatnamesi Mehmed Ali Paşa döneminin siyasal olaylarına geniş yer vermektedir. Taşbaskı resimleriyle de dikkat çeken eser, çağdaş Mısır üzerine yazılmış en yetkin kitaplardan biridir.
E. Daumas, The Horses of the Sahara and the manners of the desert, with commentariesby the Emir Abd-el-kader, translated from French byJames Hutton, London, W. H. Allen & Co,, 1863. [8], 355 s, 22 x 12 cm, sırtı tamirli, yaldız desenli özgün cildinde. İngilizce ilk baskı olup Arap atları, avcılık, çöl hayatı hakkında yazılmış, Cezayirli milli kahraman Şeyh Abdülkadir’in yorumlarıyla zenginleştirilmiş nadir bir eserdir. Bu kitap müzayedelerimizde ilk kez çıkmaktadır.
Edouard Biliotti, L"Abbe Cottret, L"ile de Rhodes. Rhodes, Chez les Auteurs, 1881. [10], vii, [3], 722 s, [6] levha, 2 harita, metin içi resimli, 24 x 14 cm, yeni yapılmış, sırtı deri bez cildinde. Osmanlı döneminde Rodos"ta basılan ve Rodos’u anlatan klasik eser. Rodos şövalyeleri, adanın Türkler tarafından fethi, adada sosyal ve entelektüel hayat, jeolojisi, iklimi, ziraatı, ticareti. Çok nadir ve aranan bir kitaptır.
[Claude Etienne] Savary, Lettres sur la Grèce faisant suite de celles sur l’Egypte, Paris, Onfroi, M. DCC. LXXXViii [1788]. [4], 362, [2] s, 1 levha, haritası eksiktir. 22 x 14 cm. dönem cildinde. Mısır üzerine mektuplar ve Kur’an çevirisiyle tanınan Savary’nin 1779 ve 1780’de İskenderiye’den yola çıkarak Oniki Adalar’a ve bu sırada Girit ve Rodos’a yaptığı gezinin mektuplar şeklinde yazılmış izlenimleridir. Osmanlı idaresi altındaki adaları anlatması bakımından son derece ilginç olan kitapta yazarın Mısırlılar’a gösterdiği hoşgörüyü Türkler’e göstermediği dikkat çekiyor. Savary 1788’de 38 yaşındayken aniden ölerek bu kitabının yazmayı düşündüğü ikinci cildini kaleme alamamıştır.
Dick de Lonlay, A travers la Bulgarie. Souvenirs de Guerre et de Voyage par un Volontaire au 26e Régiment de Cosaque du Don. Paris, Garnier Frères, 1886. [8], 326, [2] s, 20 resim, 22x13 cm, özgün, resimli kırmızı bez cildinde. 93 Harbi’yle ilgili önemli bir hatırat. Rus askerleriyle birlikte Balkanlar’da Osmanlı’nın terk etmek zorunda kaldığı toprakları gezen yazarın tarihi değerde izlenimlerini aktardığı bir çalışmadır. Plevne, Araba-Konak, Sofya, Pazarcık, Filibe, Rodop, Harmanlı, Edirne, Ayastefanos-Yeşilköy ve İstanbul gibi konu başlıkları içermektedir. Eser, yazarın bizzat çizdiği ve bölüm başlarına yerleştirilmiş 20 adet siyah beyaz resimle de dikkat çekmektedir.
Alexandre Raymond, Faiences décoratives de la vieille Turquie, Paris, Editions Albert Morancé, tarihsiz, (c.1920). 8 s, 32 renkli levha (12-13, 21-22 ve 23-24 katlanan), 28 x 23 cm, yayıncının sırtı tamirli orijinal bağcıklı cildinde. Eski çinicilik sanatımız üzerine yapılmış nadir araştırmalardan biri olup yazar tarafından derlenip çizilen ve renklendirilen levhalardan oluşmaktadır. Bursa Yeşil Camii, Yeşil Türbe, Hüdavendigar Camii, Topkapı sarayı çinilerinden örnek, Rüstem Paşa Camii, İznik Eşref Paşa Camii içindeki çini örnekleri nefis bir baskıyla sunulmuştur.
Leonora Navari, Greece and The Levant. The Catalogue Of The Henry Myron Blackmer Collection Of Books And Manuscripts, Maggs Bros Ltd., London, 1989 (İlk baskı). xxi, 446 s, kimileri renkli, xvi levha, 35 x 25 cm, yayıncının gri renkli bez cildinde. Yalnızca 300 adet basılmıştır. Atina’da yaşamış olan Amerikalı banker Henry Myron Blackmer’in, seyahatname konulu kitap ve basılı malzemelerden oluşturduğu koleksiyonun kataloğudur. Yunanistan, Mısır, Filistin, Suriye ve Osmanlı İmparatorluğu üzerine 15 – 19. yüzyıllar arasında yayınlanmış 1947 seyahatnamenin ayrıntılı dökümünün sunulduğu, konuyla ilgili olarak hazırlanmış en önemli bibliyografyalardan biridir.
[Abbé Joseph de La Porte], Tableau de l"Empire Ottoman. Où l"on trouve tout ce qui concerne la Religion, la Milice, le Gouvernement civil des Turcs, & les grandes Charges & Dignités de l"Empire, Duchesne, Paris, MDCCLVii [1757] (1. baskı). xxiv, 310 s, 14 x 8 cm, döneminin cildinde. 1757 yılında J.F. Bassompierre tarafından yapılmış bir baskısı daha vardır. 1759 tarihli başka bir baskısı ise État actuel de l’Empire Ottoman başlığını taşır. Bu eser Alcide de St. Maure’nin 1673’de basılan La Cour Ottomane ou l’interpète de la Porte başlıklı kitabın metnine dayanır. Eserin 1. bölümünde Türkler’in dini ve dini akideleri, bayram kutlamaları, müslümanlık içerisinde yer alan mezhepler, evlilik törenleri, din adamları, camileri, kadı başkanlığındaki yargı sistemi, takvim yapısı anlatılır. 2. bölümde askeri örgütlenme, 3. bölümde Divan-ı Hümayun, 4. bölümde de padişahın ve maiyetinin devlet yönetimi içerisindeki pozisyonu anlatılmaktadır. Atabey 669
Sir James Porter, Observations sur la Religion, les Loix, le Gouvernement et les Moeurs des Turcs. Traduit de l’Anglois, par M.B*** [Bergier], Chez Merlin, Londres, MDCCLXiX [1769]. 2 cilt bir arada: c.1 – 149 s; c.2 - 144 s, 17 x x 11 cm, deri cildinde. Kitabın ilk baskısı 1768 yılında Observations on the Religion, Law, Government and Manners of the Turks adıyla yazar adı belirtilmeden yapılmıştır. James Porter’in bu kitabı, 18. yüzyıldaki Osmanlı toplum yapısını gözler önüne seren ve bu yapıyı objektif açıdan anlamaya ve açıklamaya yönelik tespitler içeren çok önemli bir çalışmadır. 1. baskıdan kısa bir zaman sonra Fransızca’ya çevrilen bu eser, döneminin diğer kaynaklarına göre gerek İslamiyet’e ve gerekse Osmanlı toplumsal kurumlarına önyargısız bakması açısından önemlidir. Eserin ikinci bölümünde yazarın Fener Rumları hakkındaki gözlemleri de yer almaktadır. Blackmer 1332 (1. İngilizce baskı), Atabey 974 (Neuchatel, MDCCLXX [1770] baskısı).
'a.