Ogier Ghiselin de Busbecq, Omia quae Exstant [Epistola de itineribvs Turcico & Amasiano]....Lvgd. Batavorvm, Ex Officina Elzeviriana, 1633. 575, [23] s, 11,5 x 6,5 cm, vellum cildinde. Flaman kökenli Avusturya elçisi Busbecq’in Türkiye gözlemlerini aktardığı eserdir. Kitap, doğu ve batı ile diplomasinini, gelenek ve göreneklerini birinci elden ve önyargılardan uzak bir biçimde aktaran çok değerli bir kaynak eserdir.
Austen Henry Layard, Nineveh and its remains: with an account of a visit to the Chaldaean Chirsitans of Kurdistan, and the Yezidis, or Evil-worshippers; and an inquiry into the manners and arts of the Ancient Assyrians, New York, George P. Putnam, 1849. 2 cilt. c.1 – viii, 326 s, 9 levha, c.2 – x, 373 s, [25] levha, metin içi resimler, 23 x 15,5 cm, döneminin kahverengi cildinde. İdeallerinin peşinde Doğu’ya giden Fransız kökenli bir İngiliz araştırmacı Layard, bölgedeki araştırmaları sırasında elde ettiği arkeolojik ve etnolojik bulguları, parlak bir biçimde betimlemektedir.
William Bartlett, Switzerland. illustrated in a series of views taken on the spot and expressly fort his work, by W.H. Bartlett, esq. By William Beattie, M.D. Vol. i. London, , George Virtue, MDCCCXXXViii [1838]. iv, [2], 188 s, 57 gravür, 27,5 x 22,5 cm, sırtı meşin, ebru kapaklı şık cildinde. Barlett ‘in İsviçre’yi gravürlerle anlatan kitabıdır. 19. Yüzyıla, hazırladıkları görsel ağırlıklı seyahatnamelerle damga vuran ikilinin İsviçre izlenimlerinin aktarıldığı bir eserdir. Eserin yalnızca birinci cildi satışa sunulmuştur.
Ahmet Ertuğ, İstanbul: Capital of Empires as decsribed and illustrated in:Hartman Schedel, Giovanni Andrea Vavassore, etc…, [İstanbul], Fako İlaçları A.Ş., 1995. 192 s, 49 x 35 cm, yayıncısının bez cildinde. 16-19. yüzyıllar arasında İstanbul ve Osmanlı İmparatorluğu üzerine Avrupa’da yayımlanan nadir eserler içinden seçilmiş görsel ve yazılı malzemelerin tıpkıbasımları, elyapımı kağıtlar üzerine gerçekleştirilmiş. Ayrıntılı resim örnekleri arasında mimari ve panoramik görüntüler, haritalar, toplumsal geleneklerin ve giysilerin, Osmanlı sarayına ve askerlik teşkilatına ait araç gereçlerin tasvirleri sayılabilir. ‘İstanbul: İmparatorluklar Başkenti’, kitapseverler için düşünülmüş gerçek anlamda bir koleksiyon parçası niteliğindedir.
M. Melling, Voyage Pittoresque de Constantinople et des Rives du Bosphore, publie par MM. Treuttel et Würtz. İstanbul, Doğan Kardeş ve Tifdruk Matbaacılık, [1969]. [8], [14], 10 s, 48 gravür, 4 levha; 1819 Paris baskısının tıpkıbasımıdır. 2500 adet basılmıştır. 42,5 x 34 cm.
J[ohn] C[am] Hobhouse, A Journey through Albania, and other provinces of Turkey in Europe and Asia, to Constantinople, during the years 1809 and 1810. Second edition. London, Printed for James Cawthorn, 1813. 2 cilt. c.1 – xvi, [1], 628 s, resimli, c.2 – 629 – 1152. sayfalar, 7 gravür, (olması gereken 23 gravürden 10 tanesi eksiktir), 28,5 x 23,5 cm, sırtı meşin, ebru kapaklı şık ciltlerinde. İngiliz devlet adamı Hobhouse’un (1786 – 1869)1809 ve 1810 yıllarında Yunanistan ve Türkiye’ye yaptığı yolculukların izlenimlerini aktardığı, gravürlerle desteklenmiş, nadir bir eserdir. Müzayedeye sunduğumuz nüshada maalesef, kitapta olması gereken 23 gravürden yalnızca 13 tanesi mevcuttur.
Jean-Antonie Guer, Moeurs et usages des Turcs, leur religion, leur gouvernement civil, militaire et politique, avec un abrege de l’histoire Ottomane, Paris, Mignot & Piget, MDCCXLVii [1747]. 2 cilt: c.1 – xxiv, 453, [[21] s, 11 gravür, c.2 – viii, 537, [3] s, 16 gravür, 30 x 23 cm, döneminin ciltlerinde. Çalışma, Osman Gazi’den 1. Mahmud’a kadar olan dönemdeki Osmanlı tarihini kapsamaktadır. Özellikle saray, askeri teşkilat, gelenek ve görenekler, giyim tarzları ve dini yaşam ele alınmıştır. Konuyla ilgili olarak kendinden önce yayınlanmış belli başlı kaynaklar gözden geçirilerek hazırlandığı için, belli başlı tarih kitaplarının ve seyahatnamelerin bir derlemesi de sayılabilir. Kitapta yer alan gravürler dönemin önde gelen sanatçıları tarafından hazırlandığı için ayrı bir önem de kazanmaktadır.
Corneille Le Bruyn, Voyages au Levant, c’est-a-dire, dans les principaux endroits de l’Asie Mineure, dans les isles de Chio, Rhodes, Chypre et de que dans les plus considerables Villes d’Egypte, Syrie, et Terre Sainte, La Haye, Gosse et Neaulme, Voyages de Corneille le Bruyn par la Moscovie, en Perse, et aux indes orientales. MDCCXXXii [1732]. 5 cilt: c.1 – [12], 648, [12] s, 11 levha, c.2 – 565, [15] s, [17] levha, c.3 – [8], 520, [12] s, [14] levha, c.4 – 522, [12] s, [30] levha, c.5 – 498, [14] s, [12] levha, dönem cildinde, 25,5 x 21 cm.
The Costume of Turkey, illustrated by a seres of engravings; with descriptions in English and French. London, Printed for William Miller, by Howlett and Brimmer, MDCCCiV [1804]. 59 adet renkli gravür, 37 x 27,5 cm, döenminin sırtı yıpranmışi yaldızlı cildinde. Dalvimart’ın 1798 yılında Osmanlı topraklarına yaptığı seyahat sırasında çizilen bu gravürler, Osmanlı toplumunun tüm sivil ve idari kesimlerinin modernleşme öncesi kıyafetlerini yansıtmaktadır. Bu eserde, diğer albümlerde rastlanmayan Yahudi, Tatar, Suriyeli gibi sivil tiplerin kıyafetlerine de yer vermesi dikkat çekici bir özelliktir.
Moustapha Djelaleddin, Les Turcs anciens et modernes. Paris, A. Lacroix, Verboeckhoven et ce, 1870. 362, 2 s. 23 x 14,5 cm, özgün kapağında. Kitabı Nazım Hikmet’in büyük babası yazmıştır. Polonya asıllı Konstantyn Borzecki Osmanlılara sığınır, Mustafa Celaleddin adını alır, Türkleri zaman içinde daha iyi tanır ve bu kitabı Batılılar için yazar. Kitap İstanbul’da 1869 yılında Courrier d’Orient matbaasında basılmış, satılmayan nüshalar ihraç edilerek üzerine yeni bir kapak geçirilip 1870 baskılı bu kitap ortaya çıkmıştır.
Musiki Mecmuası, İstanbul, 1268 [1851]. 127 s. 19 x 12 cm, özgün ebrulu cildinde. İnce tütüncü kağıdına basılmıştır. Osmanlıca basılan ilk şarkı mecmuası olduğu söylenebilir. Çünkü “ilk Türkçe matbu güfte mecmuası” diye bilinen meşhur Haşim Bey mecmuası bundan bir yıl sonra çıkmıştır.
Mustafa Sami, Avrupa risalesi. İstanbul, Matbaa-i amire, 1256 [1840]. 40 s, 18 x 12 cm, dekoratif dönem cildinde. Mustafa Sami Efendi’nin “Avrupa Risalesi” adıyla bilinen resmi raporu eski tarzda yazılmış sefaretnamelerin sonuncusu sayılır. Risalenin ilk bölümlerinde Avrupa’da günlük yaşayışa, son bölümünde de teknik üstünlüklere temas edilmiştir. Ancak içeriği kimi yazarlarca “Avrupa’daki bazı geleneklerle güzel sanatlar, şehircilik, müzecilik, askerlik ve tıp alanlarındaki ilerlemelere yüzeysel olarak değindiği” biçiminde eleştirilir. Oysa risale özet bir bütünlük içindedir. Eski harflerle sadece bir defa basılan bu sevimli kitap çok nadir bulunur.