J.B. Tavernier, Nouvelle relaiton
de l’interieur du Serrail du Grand
Seigneur, contenant plusieurs
singularitez qui jusqu’ici n’ont point
été misses en lumiere, Rouen, Jean-
Baptiste Machuel, MDCCXIII... [1713].
248 s, 16,5 x 10 cm, klasik cilt içinde. Jean-Baptiste Tavernier (1605-1689) bir Fransız tüccarıdır. İstanbul’a ilk
olarak 1631 kışında geldi ve bir yıl kaldı. Tavernier’in payitahttaki bu bir yılı,
İstanbul’un kapıkulu eylemlerine sahne olduğu, sarayı basan azgın zorbaların
veziriazamı parçaladıkları, “Padişaha sözümüz vardır!” bağırışlarıyla, IV. Murad’ı ayak
divanına çıkarttıkları kritik bir evreye rastlar. Tam altı kez Doğu yolculuğuna çıkan,
iki kez de İstanbul’a gelen Tavernier’in basılan ilk eseri müzayedeye sunulan kitaptır.
Tavernier’in anlatısında Divan-ı Hümayun, arz odası, saray hastanesi, küçük ahırlar,
mutfaklar, hadımağaların ve içoğlanlarının koğuşları, hamamlar, hazine dairesi, kiler,
doğancıbaşının koğuşu, hasoda, harem dairesi ve hasbahçe hakkında çok ayrıntılı
bilgi vardır. Tavernier, anlatılarını, Topkapı Sarayı’nda içoğlanlığı yapmış iki kişiden
dinlediklerine dayandırmıştır: Sarayda elli yıldan fazla içoğlanlığı yapıp hazinedarbaşılığa
kadar yükseldikten sonra, gözden düşerek Bursa’ya sürgün edilip oradan
Hindistan’a kaçtığını söyleyen Sicilyalı bir devşirme ile yine sarayda on beş yıl içoğlanlığı
yapmış bir Parisli... Ama herhalde eski içoğlanlarından dinlediklerinin yeterli
olmayacağı düşüncesiyle, Fransa elçisi Marcheville’in, İstanbul’da huzura kabulü
sırasında maiyetine katılarak saraya girmiş ve saraydaki yaşamı gözlemleyebilmiştir.Devamını Oku