Hector Marie Auguste Sarrou, La Jeune-turquie et la revolution, Berger-Levrault, Paris & Nancy, 1912. 268 s, 12x19 cm, karton kapkalı haliyle. İttihat ve Terakki Partisi’ni yönetime getiren 1908 Devrimi’ni ele alan Sarrou (1874-1968), bu devrimin neden ve sonuçlarını yorumlamaktadır. Yazar, İstanbul’da Saint-Benoit kolejinde eğitim görmüş, 1904-1914 arasında Osmanlı jandarmasının düzenlenmesinde görevli heyetlere iştirak etmiştir. 1921’de kaymakam rütbesiyle İstanbul Fransız Sefareti askerî ataşeliğine tayin edilmiş, 1925’te miralay olmuştur. Çeşitli madalyaların sahibidir. Tarihimizin önemli dönüm noktaları arasına bulunan 1908 Devrimi’ni anlatan önemli bir kitaptır. 

Stephane Lauzanne, Au Chevet de la Turquie. Quarante Jours de Guerre, Paris, Artheme Fayard, 1913. 276, [4] s, 18,5 x 12,5cm, bez cildinde. Hasta yatağının başında 40 gün. Stephane Lauzanne (1874-1958), Balkan Savaşı’nı Matin gazetesi adına izlemek amacıyla 12 Ekim 1912’de İstanbul’a gelip kırk gün kalmıştır. İstanbul’daki halkın yaşamından, azınlıkların korku ve sinsiliklerine, askerlerin Balkan cephesine naklinden, bozgunun nedenlerine, yabancı diplomatların ikiyüzlülüğünden, katliam ve yağmalara kadar hayli ilginç gözlemler yapmıştır. Özellikle Ermeni meselesi konusunda ülkesinin çıkarlarını pek gözardı edemeyen Lauzanne, Türklerin Avrupa’daki topraklarını nasıl kaybettiğini, batı ülkelerinin bu işi ne şekilde kotardığını, Türklerin toplum vicdanında büyük yaralar açan Balkan katliam ve yağmasının ne şekilde cereyan ettiğini ve İstanbul’da halkın o günlerdeki yaşantısını ayrıntılarıyla önümüze koyar. 

Edson L. Clark, Turkey; with a supplementary chapter of recent events by Wilfred C. Lay, Peter Fenelon, New York, 1898. viii, 550 s; 16x23 cm, yayıncının orijinal cildinde. Dünya Halkları başlıklı dizi içinde yayınlanan bu çalışmada, Osmanlı Bizans’ın çöküşünden sonra Türk hakimiyetine giren topraklarda yaşayan uluslar üzerine bilgiler sunulmaktadır. Üç bölümden oluşan kitabın ilk bölümünde Bizans, ikinci bölümünde Arnavutlar ve Yunanlılar, üçüncü bölümde ise slav ırkına mensup uluslar anlatılmaktadır. 

N[athaniel]. Parker Willis, Summer Cruise in the Mediterranean, on Board an American Frigate, Charles Scribner, New York, 1853. xv, [15-] 396 s, 19.5 x 13 cm, bez cildinde. Nathaniel Parker Willis (1806-1867), Amerikalı yazar, gazeteci ve yayıncıdır. New York Mirror gazetesinin muhabiri olarak 1831-1836 yılları arasında Avrupa'yı dolaşmış ve gazetesine haftalık mektuplar yollamıştır. Doğuyu gezen ilk Amerikalı yazarlardan olan Willis, 1833'te Amerikan Akdeniz Filosu subayları tarafından United States fırkateyni ile Doğu Akdeniz'de bir yaz yolculuğu yapmaya davet edilir. Bu yolculukta Elbe adasını, Napoli, Sicilya, Palermo, Adriatik kıyıları, Trieste, Korfu, Atina, Pire ve Midilli adasını dolaşarak Türkiye kıyılarına gelir. Willis Çanakkale, Gelibolu, İstanbul, Boğaziçi, Haliç, Üsküdar ve İzmir'i gezerek ayrıntılı bilgiler vermiştir. Eseri oluşturan 47 mektubun 20 tanesi Türkiye ile ilgilidir. 

R. Grant Barnwell, The Russo-Turkish War: An Account of the Servian Insurrection, the Dreadful Massacre of Christians in Bulgaria, and other Turkish Atrocities, with the Transactions and Negotiations of the Contending Powers Preliminary to the Present Struggle, the Military Resources and Defences of the Combatants, and the Stirring Battles and Thrilling Incidents of the War; Together with a History and Description of Russia and the Russians, the Rise, Progress and Decline of the Ottoman Empire and Sketches of the People, Manners and Customs and Domestic Life of Both Nations, A. Roman & Company, San Fransisco, 1877. xv, [-17] 560 s, metin içinde ve metin dışında birçok resim, ön kapak içinde 1 katlanır renkli harita, 22.5 x 14.5 cm, bez cildinde. Grant Barnwell’in Osmanlı-Rus Savaşı ismindeki kitabı, 93 Harbi olarak bilinen savaş sırasında gelişen olaylardan çok Osmanlı ve Rus İmparatorluklarının siyasal, toplumsal ve ekonomik yapılarını incelemektedir. Rusya tarihi ve Rus devletinin durumu ile başlayan kitapta Osmanlı imparatorluğunun yapısına, imparatorluk sınırları içerisinde yaşayan Hristiyan nüfusa, Türklerin kökenlerine ve Osmanlı-Rus savaşında Balkan cephesinde Bulgaristan ve Sırbistan’da yaşananlara yer verilmiştir. Savaşla birlikte iki imparatorluğun tarihini, halk topluluklarının yerel yaşamlarını, inançlarını ve giyim kuşamlarını anlatmayı hedefleyen kitapta çok sayıda gravüre yer verilmiştir

E[miy].G[eorgina]. Kemp, The Face of Manchuria Korea & Russian Turkestan, Chatto & Windus, London, MDCCCCX [1910]. xvi+248 s, 24 adet renkli levha, 16x24 cm, yayıncısının bez cildinde. Varlıklı bir İngiliz ailesine mensup olan Emily Georgina Kemp (1860 – 1939) tarafından kaleme alınmış bir Orta Asya seyahatnamesidir. Yazar, 1910 yılının ilk aylarında bölgeye yaptığı dört aylık yolculuğun izlenimlerini, eğlenceli ve renkli bir dille, kendi çizdiği resimler eşliğinde aktarmaktadır. Gidelen yerler arasında Manchuria, Rus Türkistanı, Seul, Taşkent ve Semerkant da vardır.

Reşit Saffet Atabinen, Les Caracteristiques de l'architecture Turque, Librairie Fresco, Paris, 1938. 236 s., resimli, 13x20 cm, cilt çıkması haliyle. Reşit Saffet Atabinen’den imzalıdır.

J.A. Buchon, Chronique de Ramon Muntaner, traduite Pour la Premiere fois Du Catalan, avec Notes et Eclaircissements, Verdiere Libraire, Paris, MDCCCXVII [1827]. 2 cilt: c.1 - 468 s.; c.2 - 444, 76 s.14x20 cm, klasik ciltlerinde. Katalan asker Ramon Muntaner (1265 – 1336)’in kendi hayatından yola çıkarak Katalan bölüğünde yaşadıklarını aktardığı bir çalışmadır.  Muntaner’in Cronica adlı bu eseri, 4 Muhteşem Katalan Kronikinden biridir. Bu kroniklerde 13-14. Yüzyıllarda Aragon vev Katalonya’daki askeri ve siyasi durum hakkında bilgiler verilmdektedir. Bu eserde ayrıca, Efes, Truva, Gelibolu Yarımadası ve istanbul’dan da bahsedilmektedir. 

a. Melek Celal [Lampé], Şeyh Hamdullah, İstanbul, Kenan Matbaası, 1948. 15 + [1] s, 3 katlanır levha, karton kapaklı orijinal haliyle. 24,5 x 16,5 cm.

b. Claude Augé [hazırlayan], Petit Larousse Illustre. Nouveau dictionnaire encyclopédique, 5.800 gravures – 130 Tableaux – 120 carte, Paris, Librairie Larousse, 1912. 1664 s; ilk birkaç sayfada hasar vardır; sırtı meşin, kapakları bez cildinde. 19 x 16 cm. 

Cemil Özkar, “Benim Güldestem”. Muhtelif ebat ve sayfalarda, kimileri yıpranmış toplam on bir defterden oluşan derleme. Defterler, 1940 – 1942 yılları arasında yazılmıştır. Çok güzel bir el yazısıyla, şiir sever bir şahsın sevdiği şiirleri bir araya getirdiği defterlerdir. Büyük bir kısmında şair ayrımı ve sıra gözetmeksizin seçilmiş şiirlere yer verilmiştir. 12 numaralı defter “Benim Güldestem” başlığını taşımaktadır; Divan şiirinden seçilmiş eserlere yer vermiştir. On birinci defterde ise Orhan Veli, Oktay Rifat ve Melih Cevdet’in muhtelif dergilerde yayınlanmış şiirleri yer almaktadır.

13,5 x 8,5 cm. ~ 18,5 x 12,5 cm.

Mary Wortley Montagu], Letters of the Right Honourable Lady M—y W---y M----e: Written, during her Travels in Europe, Asia and Africa, To Persons of Distinction, Men of Letters, etc. in different Parts of Europe. Which Contain, Among other curious Relations, Accounts of the Policy and Manners of the Turks; Drawn from Sources that have been inaccessible to other Travellers. A new Edition. In Three volumes. T. Beckett and P.A. De Hondt, London, MDCCLXVII  [1767]. 16+180+195+230 s; 15.5x10.5 cm, sırtı tamirli klasik dönem ciltlerinde. İstanbul’un misafir ettiği; İstanbul’a dair hatıralarını yazan nadir kadın seyyahlardan biri olma vasfına sahip Lady Montagu, 1689 yılında Londra’da soylu bir ailenin çocuğu olarak doğar. Elçi olan kocası Edward Wortley Montagu’yla birlikte Hanover, Rotterdam, Nürnberg ve Viyana’yı ziyaret ettikten sonra 1717 yılında, Petrovaradin-Belgrad-Edirne üzerinden İstanbul’a varır. İngiltere’de bıraktığı arkadaşlarına yazdığı mektuplar, 18. yüzyılın İstanbul’u ve III. Ahmed dönemi Osmanlı sosyal ve ekonomik hayatına dair yazılmış kıymetli metinlerdir. Lady Montagu’nun mektuplarını, o zamanın Osmanlı toplumunu seçkin bir Avrupalı kadının gözüyle anlatması daha da değerli yapar. Çünkü hem elçi eşidir hem de kadındır. Bu durum, Osmanlı bürokrasisinde görevli insanlardan, ziyaret ettiği evlerin harem dairelerine, şehirde gördüğü eski eserlerden tanıştığı kadınlara ve onların kıyafetlerine varıncaya kadar, ona ve mensubu bulunduğu topluma ilginç gelen birçok şeyi görme fırsatı verir. Kendisi de çiçek hastalığı geçiren Montagu, İngiltere’de henüz bilinmeyen çiçek aşısının İstanbul’da yaygın bir şekilde kullanıldığını hayretle görür ve hemen iki çocuğunu aşılatır. Lale Devri’nin başlangıcında ikamet ettiği bu payitaht şehrini ince ayrıntılarla süsleyerek anlatır. Montagu, bir sene kadar kaldığı İstanbul’dan Londra’ya sayısız anı ve zengin anektotla döner. Gördüklerini en ince ayrıntısıyla hatırladığı kitabı epey ilgi görür. İstanbul’da yaşadığı tecrübeleri ve gözlemlerini yargısız, doğru bilgi vermeye çalışarak ve lezzetli bir dille anlattığı mektuplar 1763 yılında bir araya getirilerek yayınlanır. Bu ünlü kitap çok ilgi görmüş ve sayısız baskı yapmıştır. 

Baron de Tott, Memoires du Baron De Tott, sur les Turcs et les Tartares, Amsterdam, MDCCLXXXIV [1784]. 4 cilt: c.1: XL+203s; c.2: 220 s; c.3: 180 s; c.4: 152 s; 20 x 13 cm, 4 kitap tek ciltte toplanmıştır, klasik cildinde. Baron de Tott (1733-1793) Macar asıllı Fransız asilzadesidir. Topçu mühendisi olarak eğitim gördükten sonra, İstanbul elçiliğine atanan Comte de Vergennes’in yanında İstanbul’a geldi. Burada sekiz yıl kalacak olan Tott, Levanten bir ailenin kızı ile evlenir ve Türkçe öğrenerek elçiliğin tercümanlığını yapar. Bu süre içinde tanık olduğu birçok olaydan, kentten ve halkın örf ve âdetlerinden hatıralarında söz eder. Diğer ziyaretçiler gibi kente denizden hayran olan gezgin karaya ayak basınca hayal kırıklığına uğrar, sokakların darlığını, ev saçaklarının neden olduğu loşluğu, kaldırımların bozuklu­ğunu ve pisliğini eleştirir. Gelişinden birkaç ay sonra mey­dana gelen ve kent merkezinin büyük bir kısmını harap eden Hocapaşa yangını, Tott’a göre bu düzensizliğin doğal bir so­nucudur. Eşinin hanımlara yaptığı ziyaretlerden faydalanan yazar, ondan aldığı bilgilerle Türk ve Rum konaklarının içleri­ni, ailelerin yaşayış biçimlerini anlatır. 1757’de 3. Mustafa’nın tahta çıkışında Eyüp’teki kılıç kuşanma merasimini de anla­tır. İstanbul yaşayışının hiçbir yönünü ihmal etmeyen Tott, saraydaki bir doğum münasebetiyle Büyükdere’de yapılan şenliklerden, Süleymaniye’deki Tiryaki Çarşısı’ndan ya da Ragıp Paşa’nın kurduğu kütüphaneden de söz eder. 1763’te Fransa’ya dönen Tott, 1767’de Fransız hükümeti tarafından Kırım hanının yanına gönderilir. Burada 1768-1774 Osmanlı- Rus Savaşı’nın ilk safhalarına katılan yazar, 1769 baharında İstanbul’a döner. 1770 Çeşme bozgunundan sonra Çanak­kale Boğazı’nı tahkim etmekle görevlendirilir. Bir mühen­dislik okulunun açılması için mühendislik bilgilerinden fay­dalanmak isteyen Osmanlı sarayının bu girişimi, geleneksel eğitimden gelen hendesecilerin mukavemetiyle karşılaşır. Hendesecilerin ileri gelenleri ile düzenlenen bir sınavda Tott“Üçgenin iç açılarının toplamı ne kadardır?” diye sorun­ca onlar da “Üçgene göre değişir” diye yanıt verirler.

Julia Pardoe, The Beuaties of the Bosphorus by Miss Pardoe. Ilustrated in a series of views of Contantinople and its environs from original drawings by William H. Bartlett, London, Virture&Co., [c.1840]. 172 s, 79 gravür, 27 x 21 cm, sırtı meşin, kapakları ebrulu kalın karton cildinde. Tek cilt. 1835 yılında İstanbul’a gelen Miss Pardoe’nun gerçek amacı Yunanistan, Türkiye ve Mısır’ı görmekti. Ancak, İstanbul’a ge­lince şehrin büyüsüne kapılarak dokuz ay boyunca İstanbul’da kaldı. Sultan 2. Mahmud’un başta olduğu bu dönemde İstanbul’un eşsiz doğa güzellikleriyle dolu Boğaziçi’ni, halkın eğlence yerlerini, anıtlarını ve çarşılarını dolaşmış, bayram ve Saray’ın düğün alaylarına katılmış, çeşitli sosyal konumdaki kişilerin konaklarında bulunmuştur. Bütün bu yaşadıklarını büyük yansızlıkla yazıya döken, doğaya ve şiire tutkun Par­doe, gördüklerini en ince ayrıntısıyla adeta resmeder gibi be­timlemiştir. Özellikle Batı’da var olan Osmanlı ile ilgili yanlış ve olumsuz kanıları, haksız önyargıları silmiş oldu. Eşsiz gözlem gücü, ince sezgi kabiliyeti ve derin duygu yoğunluğu, ülke­mizi ve insanlarını bütün içtenliğiyle sevip sarılmasıyla birle­şince müzayedemizde sunduğumuz bu eşsiz kitap gerçeğe dönüşmüş oldu. 79 çelik baskı gravürler ile süslenmiş bu eser, gravürlü İstanbul kitapları arasında ayrıcalıklı bir yere sahiptir.

Mahmud Şevket Paşa, Osmanlı Teşkilât ve Kıyafet-i Askeriyesi = L’Orgenisation et les Uniformes de L’Armee Ottomanee. İstanbul, Mekteb-i Harbiye Matbaası, 1325 [1909]. 2 cilt: c.1: 4+92 s, 19 levha; c.2: 52 s, 8 levha, resimli, 26 x 19 cm, yeni yapılmış sırtı deri bez cildinde. Osmanlı askeri kıyafetleri üzerine yapılmış en önemli çalış­malardan biridir. İki bölümden oluşan çalışmanın ilk kısmında kuruluşundan 1826 yılına dek olan askeri kıyafetlerden 247 tanesi sunulmuştur. İkinci kısımda ise 1826’dan sonra kullanı­lan kıyafetlere yer verilmiştir

a. Şevket Rado, Türk Hattatları: XV. yüzyıldan günümüze kadar gelmiş ünlü hattatların hayatları ve yazılarından örnekler, İstanbul, Yayın Matbaacılık Ticaret Limited Şirketi, 1984. 304 s, resimli, şömizli bez cildinde. 34 x 25 cm.  Bu kitapta verilmiş olan bilgiler, Türk milleti çoktan beri Arap harflerini kullanmadığı için geçmiş zamanın karanlıklarına dalmakta olan hat sanatının özelliklerini biraz olsun aydınlığa çıkarmak, gerçekleştirdiği güzelliklerin nelere dayandığını imkân ölçüsünde belirtmek ve daha çok Türklere has olan bu güzel sanata çoktan hak ettiği saygı ve sevginin canlı kalmasına yardımcı olmak içindir. Yüzyıllar boyunca şaheserler vermiş olan hat sanatı bu kitapta eşine rastlanmayacak kadar nadir örnekleriyle gün yüzüne çıkarılmaktadır. Kitapta her biri en güçlü hattatlar tarafından yazılmış çok renkli 16 levha vardır.   

b. Cem Mahruki, Cumhuriyet Dönemi Hatıra Paraları, Darphane ve Damga Genel Müdürlüğü, 1998. 198 sayfa, şömizli bez cildinde. 33 x 23,5 cm. Cumhuriyet’in 75. Yılı kutlamaları çerçevesinde hazırlanmış bir kitaptır; ülkeminizin en önemli koleksiyonerlerinden Cem Mahruki’nin kendi koleksiyonundan yola çıkarak hazırladığı bir eserdir. Çalışmanın başında, tarihte ve ülkemizde hatıra paralar üzerine kısa bir bilgi verildikten sonra, 1970 – 1995 yıları arasında çıkartılan toplam 187 adet hatıra paraya yer verilmiştir. Yazarından imzalıdır. * Ahmet Kunt Koleksiyonu. 

a. Paul Fierens, Van Gogh: 24 Illustrations en coleurs, Les Editions Braun et Cie, Paris,1953. 32 s, 24 renkli levha, yorgun sert kapaklı cildinde. 21 x 16 cm.

b. French Impressionists: 16 beautiful full color prints, Harry N. Abrams, Inc., Publishers, New York, 1955. 6 s, 16 renkli levha. 38,5x29 cm, karton kapaklı haliyle.

c. Will Grohmann, Paul Klee, Harry N. Abrams, Inc., Publishers, New York, printed in Germany, 448 s, resimli. 30x21,5 cm, şömizi yorgun bez cildinde.