OSMANLILARI YAZAN BİR KADIN YAZAR

Kategori: Kitap

Lot No: 37

Mary Wortley Montagu], Letters of the Right Honourable Lady M—y W---y M----e: Written, during her Travels in Europe, Asia and Africa, To Persons of Distinction, Men of Letters, etc. in different Parts of Europe. Which Contain, Among other curious Relations, Accounts of the Policy and Manners of the Turks; Drawn from Sources that have been inaccessible to other Travellers. A new Edition. In Three volumes. T. Beckett and P.A. De Hondt, London, MDCCLXVII  [1767]. 16+180+195+230 s; 15.5x10.5 cm, sırtı tamirli klasik dönem ciltlerinde. İstanbul’un misafir ettiği; İstanbul’a dair hatıralarını yazan nadir kadın seyyahlardan biri olma vasfına sahip Lady Montagu, 1689 yılında Londra’da soylu bir ailenin çocuğu olarak doğar. Elçi olan kocası Edward Wortley Montagu’yla birlikte Hanover, Rotterdam, Nürnberg ve Viyana’yı ziyaret ettikten sonra 1717 yılında, Petrovaradin-Belgrad-Edirne üzerinden İstanbul’a varır. İngiltere’de bıraktığı arkadaşlarına yazdığı mektuplar, 18. yüzyılın İstanbul’u ve III. Ahmed dönemi Osmanlı sosyal ve ekonomik hayatına dair yazılmış kıymetli metinlerdir. Lady Montagu’nun mektuplarını, o zamanın Osmanlı toplumunu seçkin bir Avrupalı kadının gözüyle anlatması daha da değerli yapar. Çünkü hem elçi eşidir hem de kadındır. Bu durum, Osmanlı bürokrasisinde görevli insanlardan, ziyaret ettiği evlerin harem dairelerine, şehirde gördüğü eski eserlerden tanıştığı kadınlara ve onların kıyafetlerine varıncaya kadar, ona ve mensubu bulunduğu topluma ilginç gelen birçok şeyi görme fırsatı verir. Kendisi de çiçek hastalığı geçiren Montagu, İngiltere’de henüz bilinmeyen çiçek aşısının İstanbul’da yaygın bir şekilde kullanıldığını hayretle görür ve hemen iki çocuğunu aşılatır. Lale Devri’nin başlangıcında ikamet ettiği bu payitaht şehrini ince ayrıntılarla süsleyerek anlatır. Montagu, bir sene kadar kaldığı İstanbul’dan Londra’ya sayısız anı ve zengin anektotla döner. Gördüklerini en ince ayrıntısıyla hatırladığı kitabı epey ilgi görür. İstanbul’da yaşadığı tecrübeleri ve gözlemlerini yargısız, doğru bilgi vermeye çalışarak ve lezzetli bir dille anlattığı mektuplar 1763 yılında bir araya getirilerek yayınlanır. Bu ünlü kitap çok ilgi görmüş ve sayısız baskı yapmıştır. 

Muhammen Bedel