Jean Babtiste Tavernier, Nouvelle relation de l’intérieur du Serrail du Grand Seigneur contenant plusieurs singularitez qui jusqu’icy n’ont point été mises en lumière. Paris, Pierre Ribou M.DCC.Xiii [1713]. 244, [4] s, renkli başlık sayfası, 19 x 12 cm, dönemin cildinde. Ünlü gezginin bu kitabı Topkapı Sarayı’nı ve Enderun’u anlatır ve ilk defa 1675’te basılmıştır. Saray ve saray adetlerinin ayrıntılı olarak anlatıldığı ilk kitaptır. Tavernier, Ali Ufki Efendi’den dinledikleriyle kitabının malzemesini oluşturmuştur. Seyahatnamesi ise daha sonra basılacaktır. Buna rağmen elimizdeki nüsha Tavernier seyahatnamesinin 1713 yılında yapılan altı ciltlik baskısının son cildi olarak yayınlanmıştır. Mezata sunduğumuz nüshanın başında bir aidiyet mührü bulunmaktadır ve “altıncı cilt” yazısı önceki kullananlardan biri tarafından silinmiştir. Gerçekte ise kitabın seyahatnameyle ilgisi yoktur ve Tavernier’nin ilk özgün eseridir.
Charles de Peyssonnel, Traité sur le commerce de la Mer Noire, Paris, Cuchet, M.DCC.LXXXVii [1787]. 2 cilt: c.1 - iv, 240 s, c.2 – 377, [3] s, 20 x13 cm, haritası eksiktir, 2. cildin kimi sayfalarının kenarlarında oksitlenme vardır, döneminin tümüyle deri, sırtı işlemeli, yorgun ciltlerinde, ciltlerin sırtları birbirinden biraz farklıdır. Fransa’nın İzmir, Kırım ve Girit başkonsolosluğunu yapan Peyssonnel bu çok nadir ve önemli eserinin ilk cildinde Kırım’da ve Çerkesya dediği bölgede ithalat ve ihracat ürünlerini teker teker inceliyor, Kırım’da satılan Rus mallarına ve özelliklerine de değiniyor, gümrük tarifeleri hakkında bilgi veriyor. İkinci ciltte Abhazya ve Türk ve İran Gürcistan’larındaki ticarete değiniyor. İstanbul, Rize, Trabzon, Sinop, Bartın, İnebolu, Karaağaç, Bulgaristan, Eflak ve Boğdan sahillerinde yapılan ithalat ve ihracat ürünlerinin neler olduğunu anlatıyor.
[Byzantios Konstantinos]. Constantiniade ou description de Constantinople ancienne et moderne, composee par un philologue et archéologue, traduit du grec par M.R., Constantinople, Antoine Coromila et P. Paspalli, 1846. 218, [2] s, 1 levha, 22x14 cm, sırtı biraz yıpranmış cildinde. Patrik Konstantinos tarafından yazılmış, İstanbul’un eski ve yeni tarihi. İlk defa Venedik’te 1824 yılında Rumca olarak yayınlanmıştır. İstanbulname olarak dilimize çevirebileceğimiz kitapta şehrin Bizans ve Osmanlı dönemindeki yapıları incelenmektedir. Az sayıda basılan eser, 1861 yılında tekrar yayınlanmıştır. İstanbul ile ilgili İstanbul’da Fransızca olarak basılmış kitapların belki de ilkidir. Blackmer nüshasında levhalar eksiktir, Atabey kataloğundaki kopyada olduğu gibi bunda da levhalar bulunmamaktadır. Atabey 641, Blackmer 921.
Adolphus Slade, Turkey, Greece, Malta, London, Saunders and Otley, 1837. 2 cilt: c.1 - xvi, 504 s, c.2 - viii, 538 s, [2] s, 23 x 14 cm, yeni yapılmış, sırtı deri ay yıldız denli kırmızı bez ciltlerinde. Müşavir Paşa olarak da bilinen ve 1834 – 1836 yılları arasında İngiliz Donanmasında görev yapan Adolphus Slade bu eserinde Tanzimat öncesinde Türkiye, Yunanistan ve Malta’da yaptığı gezilere, siyasal ve toplumsal değerlendirmelere ve karşılaştırmalara yer vermiştir. Kitap çok fazla Osmanlı yanlısı bulunmuştur. Slade’in en az rastlanan eseridir. Atabey 1144, Blackmer 1550, Weber i 264.
T[homas] X[avier] Bianchi, Khaththy Humaioun ou Charte imperiale Ottomane du 18 Fevrier 1856 en Français et en Turc. Paris, 1856. xiv, 25, [1] s, 15 x 24 cm, yeni yapılmış ebru kapaklı bez cildinde. islahat Fermanı, Sadrazam Mehmed Ali Paşa tarafından büyük Avrupa devletlerinin istekleri doğrultusunda hazırlanarak yürürlüğe girmişti. irk, dil, din ayrımı yapmaksızın bir Osmanlı milleti oluşturmayı amaçlamaktaydı. Osmanlı tebaasındaki gayrimüslimlere verilen haklar bu fermanda özellikle dikkat çekiyordu. Temporal ve dini güçlerin ayrımı bu fermanla ilk defa duyurulmaktaydı. 18 Şubat 1856’da ilan edilen ferman aynı yıl içinde Paris’te Türkiyatçı Bianchi tarafından üç sütun üzerine Arap harfleriyle Türkçe, Latin harfleriyle Türkçe ve Fransızca çevirisiyle yayınlandı. Bu bakımdan son derece kıymetli bir belge ve tipografik açıdan da özellikli bir kitap olarak dikkat çekmektedir. Blackmer 138, Atabey 106. Çok nadir.
W.J. Childs, Across Asia Minor on Foot, London, William Blackwood & Sons, 1917. xvi, 459 s, 40 levha (58 resim), 23 x 14 cm, yayıncısının üzerinde Türkiye haritası bulunan özgün bez cildinde. Birinci Dünya Savaşı öncesinde Karadeniz’den Akdeniz’e doğru Anadolu’da yaya olarak beş ayda yapılan yaklaşık iki bin kilometrelik bir seyahatin öyküsü. Savaş öncesinde Samsun, Havza, Merzifon, Amasya, Yeni Pazar, Tokat, Sivas, Karagöl, Talas, Kayseri, İncesu, Göreme, Ulukışla, Konya, Tarsus, Adana, Maraş, Halep. Anadolu’da Türk köyleri, kasabaları, hanlar, kervansaraylar arasından geçilerek yapılan gezide çok ilginç izlenimler dikkat çekmektedir. Bu güzergahta yapılan yolculuk çok az seyahatnamede karşımıza çıkmaktadır. Büyük savaş öncesi Anadolu’nun halini gözler önüne seren nadir bir gezi kitabıdır.
Harold Armstrong, The Mosque of The Roses, London, The Bodley Head, 1927. [8], 335, [5] s, 20 x12 cm, yayıncısının şık, şömizli, bez cildinde. Bozkurt’un yazarı Harold Armstrong’un yazdığı ilk romandır. Yazar kitabını, “iyi yürekli Türk kadınlarına” ithaf etmiştir. İstanbul’da geçen bir aşk öyküsünün anlatıldığı eser nadir olup dünyada sadece altı kütüphanede bulunmaktadır. Şömizli bir nüshasını bulmak oldukça zordur.
'a.Washington irwing, The Alhambra New York, Thomas Y. Crowell, tarihsiz, (c.1900). 286 s, 22 levha, 20 x12 cm, yayıncısının yaldızlı, dekoratif cildinde. Ünlü yazarın Endülüs seyahatini ve Elhamra Sarayı’nı anlatan bu kitabının birçok baskısı olmasına rağmen, bu kapakla baskısı çok nadir çıkar.
Mine Timur Bragner, The Seljuks. A journey through Anatolian Architecture, translation Robert Bragner; photography Eduard Widmer, Ersin Alok, Ahmet Ertuğ, Ahmet Ertuğ, İstanbul, 1991. 220 s, 37 x 27 cm, özel kutusu içinde. Anadolu Selçuklularının çok öne çıkmayan seramik, ahşap ve taş işçiliği örneklerinin aktarıldığı bir çalışmadır. Selçuklu eserlerinin seçkin örnekleri nefis fotoğraflar eşliğinde sunulmuştur; basıldığı dönemde tasarımıyla da dikkat çeken bir kitaptır.
Oleg Grabar, in pursuit of excellence. Works of art from The Museum of Turkish and islamic Arts, translation and editing Robert Bragner, compilation of catalogue by Elizabeth Kölük-Koch, Ahmet Ertuğ, İstanbul, 1993. xxxvi, 224 s, 37 x 26,5 cm, özel kutusu içinde. Sınırlı sayıda basılmış bu eser, yalnızca Türk ve İslam sanatıyla ilgilenen koleksiyonculara değil, aynı zamanda kendi sanatlarından farklı ilham kaynakları arayan Batılı sanatçılara ve tasarımcılara da hitap etmektedir. Çalışmada Türk ve İslam Eserleri Müzesi’nin dünyaca ünlü Selçuklu, Osmanlı ve eski İslam Sanatı koleksiyonlarında yer alan Kur"an’lar, elyazmaları, ahşap ve taş oymalar, madeni eşyalar, seramikler ve halılardan örnekler büyük boy fotoğraflar eşliğinde sunulmuştur.
Nazan Ölçer, Volkmar Enderlien, Ferenc Batari, John Mills, Nils Rüters, Turkish carpets from the 13th century, translation by Robert Bragner, Ahmet Ertuğ, İstanbul, 1996. xliv, 236 s, 38,5 x 27 cm, özel kutusunda. Türk İslam Eserleri Müzesi’nde 26 Eylül – 12 Kasım 1996 tarihleri arasında düzenlenen 13 – 18. Yüzyıl Türk Halıları sergisi dolayısı ile hazırlanmış çalışmadır. Türk ve İslam Eserleri Müzesi, Vakıflar Halı Müzesi, Berlin-İslam Sanatları Müzesi, Budapeşte Sanat Müzesi, Konya Mevlana Müzesi gibi önemli koleksiyonlardan seçilmiş nadir Türk halıları nefis fotoğraflar eşliğinde sunulmuştur.
Godfrey Goodwin; Philippa Scot; Engin Yenal, Reflections of Paradise: Silks and tiles from Ottoman Bursa, Ahmet Ertuğ & Ahmet Kocabıyık, İstanbul, 1995. 248 s, 124 renkli 10 iki-renkli 21 çizim, 42,5 x 31,5 cm, bez ciltli, özel kutusu içinde. Bu çalışmada, 15.-17. yüzyıllarda ipek ticaretinin tarihçesi ve Bursa"nın Osmanlı ipek merkezine dönüşmesi, olağanüstü Bursa ipeklerinden örnekler ve tasarımını Tebrizli çini ustalarının yaptığı çinilerle donatılan mimari çevre ile birlikte, tam sayfa boyunda muhteşem ayrıntılar içeren fotoğraflar eşliğinde, mükemmel bir baskı kalitesiyle sunulmuştur.