ERMENİCE İSTANBUL BOĞAZI HARİTASI

Kategori: Harita

Lot No: 86

Ğugios İnciciyan, Neğuts Gostantnubolso Ayn e Boğaz içi i Nahnumın Vosporon Tıragiyo [Boğaz Haritası], Venedik, 1791, bakırbaskı tekniğinde basılmıştır. Çerçevenin arkasında, haritada yer alan Ermenice açıklamaların Türkçe karşılıkları el yazısıyla yazılmıştır. 18. yüzyıl İstanbul’u üzerine yazdığı kitapla da bilinen İnciciyan’ın “Amaranotz Püzantyan [Bizansın Sayfiyeleri] (1791, Venedik)” adlı kitabında yayınlanmıştır. “Neğuts Gostantnubolso Ayn e Boğaz içi i Nahnumın Vosporon Tıragiyo “[Boğaz Haritası] başlığını taşıyan haritanın künyesinde yayıncı ve haritacı olarak Der Ğugas Oğulukyan / ter. Alessandrı (hakkâk) isimleri yer alır. Ermenice yazılmış açıklamaları, altta bitkisel süslemeli çerçeve içindeki ölçeği, rüzgâr gülü ve hayali manzara şeklinde çizdiği kartuşu ile bir naif harita örneğidir ve her yönüyle farklı ve ilginç bir örnektir. Bu ilginç harita konusunda, F. Muhtar Katırcıoğlu kitabında şu bilgileri vermektedir: “18. yüzyılda Venedik’te Ermeni papazların manastırı olan St. Lazaire Manastırı’nda önemli bir matbaa da bulunmaktaydı. 1791 yılında İtalyan hakkâk Alessandri'nin burada hazırlamış olduğu Boğaz haritası, aynı zamanda önemli bir sosyal tarih belgesidir. Yazıları Ermeni harfleriyle Türkçe yazılmış olan bu harita hem tek yaprak olarak satılmış hem de katlanarak Amaranotz Puzantiyan kitabının içine eklenmiştir. Eski İstanbul surlarındaki 26 kapı Latin rakamlarıyla, Galata surlarındaki 12 kapı Arapça rakamlarla işlenmiştir. Boğaz derinlikleri kulaç olarak, tarihi yerler çadır sembolüyle, Rum Ortodoks kiliseleri Ortodoks haçıyla, ayazmalar değirmen sembolüyle, Ermeni köyleri delta (Δ) harfiyle ve Ermeni kiliseleri haçlarla simgelenmektedir. Diğer bir ilginç bilgi ise Boğaz'daki dalyanların adedinin, yerlerinin ve türlerinin gösterilmesidir. Rumeli yakasında 9 normal dalyan ve 4 adet kepasti veya küçük boy dalyan gösterilmektedir. Anadolu yakasında ise, 11 adet normal ve Karadeniz çıkışında 1 adet kılıç balığı dalyanı vardır." 40 x 23 cm.

Muhammen Bedel