[Otuz yıllık bir çalışmanın ürünü: Tarih-i Cevdet]

Kategori: Kitap

Lot No: 228

Ahmed Cevdet Paşa, Tarih-i Cevdet [Tertib-i cedid], Matbaa-i Osmaniye, İstanbul, 1309 [1892]. 12 cilt: c.1 – 6, 371 s; c.2 – 6, 391 s; c.3 – 6, 388 s; c.4 – 6, 365 s; c.5 – 4, 370 s, 1 levha; c.6 – 7, 412 s; c.7 – 7, 367 s; c.8 – 4, 362 s; c.9 – 8, 320 s; c.10 -7, 278 s; c.11 – 8, 275 s; c.12 – 8, 286 s; 12 cilt, 26,5 x 17,5 cm, sırtları meşin, kapakları bez, tuğralı ve ay yıldızlı, hafif yorgun ciltlerinde, haliyle. Eser, Osmanlı Devleti’nin 1774-1825 seneleri arasındaki tarihini anlatır. Son dönem Osmanlıca metinlerin en önemli örneklerinden kabul edilir. 30 senelik bir çalışmanın ürünü olan Tarih-i Cevdet, Encümen-i Daniş’in bir Osmanlı tarihi yazılmasına karar vermesi üzerine kaleme alındı. Encümen-i Daniş’in fahri üyesi olan Osmanlı tarihçisi Joseph Von Hammer 1827-1832 yılları arasında ünlü “Osmanlı İmparatorluğu Tarihi” kitabını yayımlamış; bu yapıtta imparatorluğun kuruluşundan 1774 yılına kadarki tarihini anlatmıştı. 1774’ten 1825’e kadar olan dönemin anlatılması görevi Ahmet Cevdet Paşa’ya verildi. Tarih’in yazılması için padişahın iradesi 9 Muharrem 1270’te (12 Ekim 1853) alındı. Cevdet Paşa, ilk 3 cildi aynı anda ele alıp 1854’te aynı anda sundu. Padişahın bu çalışmadan memnun kalması üzerine 1855’te devletin resmi tarihçisi olarak görevlendirildi. Eseri yazmaya devam eden Cevdet Paşa, 6. cildin ilk üçte birini tamamen Antik Çağ’dan Fransız İhtilali’ne kadarki Avrupa tarihine ayırdı ve ihtilalin Osmanlı Devleti’ne etkileri üzerinde durdu. Yazara hukuk tarihine ilişkin Mecelle adlı kitabı hazırlama görevi verilmesi, Tarih-i Cevdet’in son 6 cildinin yazılmasını geciktirdi. Eser, 1884’te tamamlanabildi. Cevdet Paşa, eseri kaleme alırken vakanüvis tarihleri, mecmua, layiha, sefaretname ve arşiv belgelerini dikkatle incelemiş, olaylara tanık olanların görüşlerine başvurmuş ve bütün bunları sağlam bir eleştiri süzgecinden geçirdikten sonra kullanmıştır. Resmî belgeler, fermanlar, antlaşma metinleri her cildin sonuna eklemiştir. Müzayedeye sunduğumuz, bu eserin daha makbul sayılan ve ‘Tertib-i Cedid’ olarak anılan basımıdır.

Muhammen Bedel