İSTANBUL'DAKİ BİZANS ESERLERİNDEN ÖRNEKLER (Tıpkıbasım)

Kategori: Kitap

Lot No: 54

W[ilhelm]. Salzenberg, Alt Christliche Baudenkmale von Constantinopel vom V. bis XII Jahrhundert, Im Anhange des Silentiarius Paulus Beschreibung der Heiligen Sophia und des Ambon, Omaş, İstanbul, 2001. [10] s, 39 levha, 67 x 50 cm, sırtı bez karton kapaklı cildinde; metin kısmı: 140 s; resimli, 30 x 23 cm, karton cildinde, yalnızca 1000 adet basılmış ve numaralandırılmıştır. Elimizdeki 208 numaralı nüshadır. İlk basımı 1855 yılında Berlin’de Verlag von ernst & Korn tarafından yapılan ve İstanbul’daki Ayasofya, Aya İrini, Pantokrator gibi Bizans eserleriyle ilgili çizimlerin sunulduğu bir çalışmadır. Wilhelm Salzenberg (1803-1887) Alman mimardır. İsviçreli mimar Gaspare Fossati 1847-1849 arasında Ayasofya’da önemli onarımlar yaptığı sırada İstanbul’a gelen Alman mimar W. Salzenberg, dünya mimarlık tarihinin bu önemli yapısı ile ilgilenme imkânını bulmuş ve Fossati’nin binanın içinde kurduğu iskelelerden geniş ölçüde faydalanarak istediği desenleri yapabilmiştir. Normal zamanlarda yabancıların Ayasofya içinde çalışmalarının çok zor olmasına karşılık, binanın restorasyon sebebiyle kapalı olması onun bu çalışmalarını kolaylaştırmıştır. Salzenberg, kraldan Kasım 1847’de görevlendirme emrini almış ve Ocak 1848’de çalışmalara başladığını bildirmiştir. Salzenberg, Ayasofya’nın mimarisinden başka, Fossati tarafından üstleri açılarak gün ışığına çıkarılan mozaiklerinin de resimlerini çizmiştir. Gerek Ayasofya, gerek İstanbul’daki başka eski Bizans kiliselerinde yaptığı incelemeleri, çağına göre son derecede lüks baskılı folyo boyutlu albümde toplamıştır. Kitabın sonundaki ekte Ayasofya ve içindeki ambonun 6. yüzyıl yazarlarından Pavlos Silentiarios tarafından düzenlenen övgüsünün C. W. Kortum eliyle yapılmış tercümesi yer alır. Salzenberg bu büyük boyutlu kitabında, İstanbul’un başka Bizans kiliselerine dair bilgiler ve çizimler verdikten başka, Ayasofya’da, Fossati’nin temizleyerek açığa çıkardığı mozaik resimlerin renkli kopyalarını kitabında yayımlamıştır. Bu resimler asıllarının üslubunu tam olarak aksettirmez ise de mozaiklerin üstleri tekrar kapatıldığından, yeniden açıldıkları 1930’lu yıllara gelinceye kadar, Ayasofya mozaiklerine dair tek görüntü belgesi olmuştur. Gaspare Fossati, Abdülmecid’in (hd 1839-1861) desteği ile Ayasofya’nın geniş ölçüde tamirini yürütürken bulduğu mozaiklerin, ileride renklendirerek yayımlamak üzere krokilerini de çizmiştir. Müzayedemizde, orijinali son derece nadir olan bu eserin 2001 yılında yapılan tıpkıbasımı sunulmuştur.

Muhammen Bedel