TASVİR-İ HÜMAYUN

Kategori: Diğer

Lot No: 100

“Sultan III. Selim Arife Tahtında” Sanayi-i Nefise yapımı, ceviz ağacından yapılmış zemin üzerine sedef ile fildişi kakma ve kazıma tekniği ile yapılmış eserde, “Sultan III. Selim (1789- 1807)”in Arife tahtında oturur şekilde gösterildiği portresi görülmektedir. Tasvir-i Hümayun, Osmanlı saray sanatçısı Canik Aramyan (referans kitapta sanatçı ismi yanlış çevrilmiştir) tarafından çizilen bir desenin ahşap üzerine sedefkâri eşi olarak yapılmıştır. Söz konusu tasvir-i hümayunun şöhret kazanmasını sağlayan Aramyan'ın, deseninin Fransız sanatçı "Sourieu" tarafından kazınması ve litografisinin iki ayrı baskısının, ayrı Fransız ekipler tarafından, Paris’te yapılmış olmasıdır. Topkapı Sarayı Müzesi kütüphanesinde örneği bulunan ve Sultan III. Selim’i Arife tahtında oturur şekilde gösteren litografi (Topkapı Sarayı Müzesi, env. no. 17/166) Padişahın Portresi: Tesavir-i Al-i Osman, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2000 isimli sergi kataloğunun 496. sayfasında yayınlanmıştır. Satışa sunulan portre, Topkapı Sarayı Müzesi’ndeki bu örnekle birebir aynı kompozisyon özelliklerine sahiptir ve III. Selim’i Arife tahtında oturur vaziyette tasvir etmektedir. Bu portrenin, ressamı bilinmeyen, yağlıboya orijinalinin İstanbul’daki Fransız Büyükelçiliği müsteşarı tarafından Paris’e götürüldüğü ve Napolyon Bonapart’a hediye olarak takdim edildiği bilinmektedir. (Bknz; Padişahın Portresi: Tesavir-i Al-i Osman, sayfa 496.) “Sultan III. Selim Arife Tahtında” portresinin litografi baskıları, III. Selim’in portrelerinin baskı yoluyla çoğaltıldığını ve hem Avrupa’da hem de Osmanlı ülkesinde yayıldığını göstermektedir.
Bu açıdan “Sultan III. Selim Arife Tahtında” tasviri, III. Selim döneminde tasvir-i hümayunların yerli ve yabancı farklı sınıflara dağıtıldığının ve bu şekilde portre sanatının Osmanlı sanatı tarihindeki gelişimini nasıl sürdürdüğünün göstergesidir.
Satışa sunulan portre, aynı portrenin farklı tekniklerle üretildiğini ve bu örnekte görüldüğü gibi sedef kakma tekniği ile de yapıldığını göstermektedir.
Böyle değerli malzemeler ile yapılmış olması söz konusu tasvir-i hümayuna atfedilen özel değeri ve önemi de belgelemektedir.
19. Yüzyıl.
Tasvir: 12,5 x 9,5 cm.
Çerçeveli: 22 x 15,5 cm.
* Özel Koleksiyon.

Muhammen Bedel